නීතිඥ අම්භිකා සද්ගුණනාදන් විසින් Deja vu?: How to prevent Yahapalana 2.0 යන ශීර්ෂය යටතේ, 2025 මැයි 19 දින Daily FT හි පළ වූ ලිපිය ඇසුරින් NotbookLM විසින් සකස්කරන ලද්දකි. ලිපිය ප්‍රධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කර ඇත්තේ නව රජයේ ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ විවේචනය සහ අතීත රජයන්ගෙන් උගත යුතු පාඩම් පිළිබඳවය. එය යහපාලන රජයේ අසාර්ථකත්වයට හේතු වූ කරුණු සහ වත්මන් රජය එම අසාර්ථකත්වය වළක්වා ගන්නේ කෙසේද යන්න සාකච්ඡා කරයි. විශේෂයෙන්ම ආණ්ඩුව විවේචනය නොකිරීමේ අන්තරායන්, ආණ්ඩුවේ උඩඟුකම සහ විවේචන නොඉවසීම, සහ ද්‍රවිඩ හා මුස්ලිම් ප්‍රජාවන් සමඟ ආණ්ඩුවේ සම්බන්ධතාව වැනි කරුණු පිළිබඳව අවධාරණය ලකකර ඇත. මිලිටරීකරණය, මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කරන්නන් සිරගත කිරීම, සහ සිවිල් සමාජය සමඟ සම්බන්ධතාව වැනි කරුණු ද ලිපියෙන් සාකච්ඡා කර ඇති අතර, අවසානයේදී ජනතාව අපේක්ෂා කරන දේ සහ රජය පාඩම් උගත යුතු ආකාරය පිළිබඳව සාකච්ඡා කරයි.
.
පහත පළවන්නේ ලිපිය ඇසුරින් NotbookLM විසින් සකස්කරන ලද Audio Overview සටහනකි.
නීතිඥ අම්භිකා සද්ගුණනාදන් විසින් ලියූ ලිපියේ ප්‍රධාන තේමාවන්(by NotbookLM):
මෙම ලිපියේ ප්‍රධාන තේමාව වන්නේ වත්මන් රජය (ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ප්‍රධානත්වය දරන ජාතික ජන බලවේගය – NPP) අතින් සිදු විය හැකි වැරදි නැවත ඇතිවීම වැළැක්වීම සඳහා යාපාලන රජයේ අසාර්ථකත්වයන්ගෙන් පාඩම් උගෙනීමයි. ප්‍රධාන අංශ කිහිපයක් කෙරෙහි අවධානය යොමු කෙරේ:
රජය විවේචනය කිරීමේ වැදගත්කම සහ එය නොමැතිකමේ අනතුර: රජයේ වැරදි විවේචනය නොකිරීම අසාර්ථකත්වයට හේතු වන අතර අධිකාරීවාදී පාලනයකට මග පෑදිය හැකි බව අවධාරණය කෙරේ. යහපාලන රජය සම්බන්ධයෙන් මෙය සිදු වූ ආකාරය සහ එමගින් රාජපක්ෂලාට නැවත බලයට ඒමට මග පෑදුණු ආකාරය උදාහරණයක් ලෙස දක්වා ඇත.
ජාතික ජන බලවේගයේ (NPP) ජයග්‍රහණයට හේතු සහ මහජන අපේක්ෂාවන්: සාම්ප්‍රදායිකව ජවිපෙට ඡන්දය නොදුන් බොහෝ දෙනෙක් NPP ට ඡන්දය දුන්නේ විකල්ප නොමැතිකම සහ NPP අතීත දූෂිත දේශපාලන සංස්කෘතියෙන් මිදීමක් ලෙස සැලකීම නිසා බව සඳහන් වේ. අනුර කුමාර දිසානායක මෙරට පාලනය කළ ප්‍රභූ පැලැන්තියේ කොටස්කරුවෙකු නොවීම මෙයට ප්‍රධාන හේතුවක් ලෙස දක්වා ඇත.
රජයේ වත්මන් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ විවේචන සහ මහජන විශ්වාසය ඛාදනය වීම: සමහර ආණ්ඩුවේ සාමාජිකයන්ගේ උඩඟුකම, විවේචන පිළිගැනීමට ඇති නොහැකියාව සහ ඒවාට ආක්‍රමණශීලීව ප්‍රතිචාර දැක්වීම මහජන විශ්වාසය පළුදු කරන බව දක්වා ඇත. විශේෂයෙන් ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රකාශ සහ පොලිසියට කරන ලද පැමිණිලි මේ සඳහා උදාහරණ ලෙස දක්වා ඇත.
ඔන්ලයින් ආරක්ෂක පනත – Online Safety Act (OSA) සහ ආණ්ඩුවේ පරස්පර විරෝධී ක්‍රියා: විපක්ෂයේ සිටියදී OSA ට එරෙහිව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට අභියෝග කළ NPP ය, ආණ්ඩුවේ සිටියදී එය අහෝසි කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම පරස්පර විරෝධී බවත්, ක්‍රියා සහ වචන අතර පරතරය පෙන්නුම් කරන බවත් දක්වා ඇත.
මාධ්‍ය නිදහසට ඇති තර්ජන: ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය විසින් මාධ්‍ය ආයතනයකින් ජනාධිපතිවරයාගේ ඡායාරූපයක් ඉවත් කරන ලෙස ඉල්ලා සිටීම, රජයට විවේචනාත්මක වන වෙනත් ප්‍රවෘත්ති සම්බන්ධයෙන්ද මෙවැනි “ඉල්ලීම්” සිදු විය හැකි බවට කනස්සල්ල පළ කරයි.
දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජනතාව සමඟ රජයේ සම්බන්ධතාවය: දෙමළ සහ මුස්ලිම් ප්‍රජාවන් කෙරෙහි රජයේ දැක්ම සහ ක්‍රියාකාරකම් නැවත සකස් කළ යුතු බව අවධාරණය කෙරේ. අතීතයේ ජවිපෙ යුද-ගැති සහ බලය බෙදා හැරීමට විරුද්ධ ස්ථාවරයක් දැරූ බවත්, වත්මන් ප්‍රගතිශීලී වචන ක්‍රියාවට නොගැලපෙන බවත් දක්වා ඇත. දෙමළ ජනතාවගේ ඡන්දය දිනා ගැනීම ඔවුන් සාම්ප්‍රදායික ඉල්ලීම් වලින් ඉවත්වීමක් ලෙස රජය වැරදියට අර්ථකථනය කළ බව සඳහන් වේ. උතුරු පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵල මෙම රජයේ හිමිකම් ප්‍රතික්ෂේප කරන බව පෙන්වා දී ඇත.
ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ (SLPP) ලැබූ ප්‍රගතියට ප්‍රතිචාර දැක්වීම: SLPP පළාත් පාලන මැතිවරණයෙන් ලැබූ ප්‍රගතියට රජය ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරය රජයේ ගමන් මග හැඩගස්වන බව සඳහන් වේ. සිංහල ජාතිකවාදී ඡන්ද දිනා ගැනීම සඳහා ද්‍රවිඩ සහ මුස්ලිම් ප්‍රජාවන්ට අහිතකර ලෙස බලපාන ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් රජයට මධ්‍යස්ථ සහ දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජාතික ඡන්ද අහිමි විය හැකි බවට අනතුරු අඟවා ඇත.
අතුරු කමිටු සහ කාර්ය සාධක බලකායන් පත් කිරීමේ අන්තරාය: අතීත රජයන් විසින් පත් කරන ලද අතුරු කමිටු සහ කාර්ය සාධක බලකායන් ප්‍රධාන ගැටළු සම්බන්ධයෙන් සැබෑ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් වැළකී සිටීමේ ක්‍රමයක් ලෙස මහජනතාව විසින් සලකන බව සඳහන් වේ. “පිරිසිදු ශ්‍රී ලංකාවක්” කාර්ය සාධක බලකාය වැනි අතුරු යාන්ත්‍රණ ඇති කිරීම “පද්ධති වෙනසක්” සඳහා අහිතකර බව දක්වා ඇත. මෙම කාර්ය සාධක බලකාය විශේෂයෙන් එහි අධිකාරිය, පැහැදිලි නොවන බලතල සහ හමුදා සහ පොලිස් අණ දෙන නිලධාරීන් ඇතුළත් කිරීම විවේචනය කර ඇත.
මිලිටරිකරණය සහ හදිසි තත්ත්වය මග හැරීම: රජය හමුදාව “හමුදාමය රාජකාරී” සඳහා පමණක් යොදවන බව ප්‍රකාශ කළ ද, පොදු ආරක්ෂක ආඥාපනතේ 12 වගන්තිය යටතේ(section 12 of the Public Security Ordinance) සෑම මසකම සන්නද්ධ හමුදා කැඳවීම පොලිස් කටයුතු මිලිටරිකරණය කරන බවත්, පාර්ලිමේන්තු අනුමැතියකින් තොරව හදිසි තත්ත්වයක් දෙසට යන බවත් සඳහන් වේ.
මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කරන්නන් අත්අඩංගුවට ගැනීම: මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමට සම්බන්ධ නැති මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන්නන් අත්අඩංගුවට ගැනීම පෙර රජයේ පුරුද්දක් වන අතර එය බන්ධනාගාර තදබදයට, බන්ධනාගාර තුළ මත්ද්‍රව්‍ය වෙළඳපොලක් නිර්මාණය කිරීමට සහ මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන පුද්ගලයින්ගේ සෞඛ්‍ය අවශ්‍යතා ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට හේතු වන බව දක්වා ඇත.
සිවිල් සමාජය සමඟ සම්බන්ධතාවය: සිවිල් සමාජ සංවිධාන “ජාතිවිරෝධී” ලෙස ලේබල් කිරීම ඵලදායි නොවන බවත්, එය රජයට වගවීම සහතික කිරීම සහ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම්වලට ගොදුරු වූවන්ට සහාය වීම සඳහා සිවිල් සමාජය ඉටු කරන වැදගත් කාර්යභාරයට බාධා කරන බවත් සඳහන් වේ. රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ලේකම් කාර්යාලය සහ මහ බැංකුව විසින් සිවිල් සමාජ සංවිධාන අධීක්ෂණයට හමුදාව සම්බන්ධ කර ගැනීමට ගන්නා ලද පියවර, සිවිල් සමාජයේ ස්වාධීන ක්‍රියාකාරිත්වය අඩපණ කරන බවත්, සංගමයේ නිදහසට තර්ජනයක් වන බවත් දක්වා ඇත.
Read in full article in English here
