iMage: SkyNews/ AP
(AUDIO OVERVIEW/in SInhala: පසුගිය මැයි 30වනදා SkyNews සමග සාකච්ඡාවකට එක්වෙමින් Martin Griffiths විසින් පවසා සිටි අදහස් ඇසුරින් #NotebookLM විසින් සකස්කරන ලද්දකි.)
(Martin Griffiths) මාටින් ග්‍රිෆිත්ස් (එක්සත් ජාතීන්ගේ හිටපු Humanitarian Chief) ගාසා තීරයේ පවතින තත්ත්වය “ජන සංහාරයක්” ලෙස හැඳින්වීම අසාමාන්‍ය වෙනසක් සනිටුහන් කරයි. පසුගිය මැයි 30වනදා SkyNews හී යල්ඩා හකීම් (Yalda Hakim) විසින් සිදු කරන ලද සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී ඔහු මෙම “තීව්‍ර සහ සෘජු මැදිහත්වීම” සිදු කරන ලදී. ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට සහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික කටයුතුවලට ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී සිටින ලොව පිළිගත් ප්‍රවීණයෙක් විසින් එල්ල කළ වඩාත්ම තියුණු චෝදනාවක් ලෙස මෙය සලකනු ලැබේ.
ග්‍රිෆිත්ස් පැවසුවේ, “මම හිතන්නේ දැන් අපි පැමිණ ඇත්තේ මෙය සැකයකින් තොරව ජන සංහාරයක් බවට ප්‍රකාශ කරන තැනකටයි. ඇත්ත වශයෙන්ම එය ජන සංහාරයකි. හරියටම එය, ‘ආධාර’ අවියක් ලෙස භාවිතා කිරීම හා සමානයි.”(weaponising aid) ඔහු තවදුරටත් කියා සිටියේ “සාගින්නෙන් මිනිසුන් මිය යන බව” ය.
පළපුරුදු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙකු වන ග්‍රිෆිත්ස්, දශක ගණනාවක් තිස්සේ සංකීර්ණ ජාත්‍යන්තර අර්බුද පිළිබද අත්දැකීමක් ඇති අතර, සාමාන්‍යයෙන් ඔහුගේ සන්සුන් හා තියුණු කල්පනාකාරී ස්වභාවය පිළිබද ප්‍රසිද්ධය. ඔහු සාමාන්‍යයෙන් කැළඹිලි සහගත භාෂාව භාවිතා නොකරයි. එබැවින්, රූපවාහිනී සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී ඔහු “ජන සංහාරය”( Genocide) යන යෙදුම භාවිතා කිරීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව තුළ සිටින සමහර අය ගාසා තීරයේ පවතින සිදුවීම් අර්ථකථනය කරන ආකාරයෙහි සැලකිය යුතු වෙනසක් සිදුවනු ඇති බවයි. මෙම ප්‍රකාශය ඊශ්‍රායලය සිය යුද්ධය ආරම්භ කර මාස 20 කට පසුව සිදුවේ.
එබැවින් මෙම ප්‍රකාශයේ කාලය ද විශේෂයි. මීට සති කිහිපයකට පෙර, හිටපු ප්‍රවීණ බ්‍රිතාන්‍ය තානාපතිවරයෙකු සහ වත්මන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානුෂීය ප්‍රධානියෙකු වන ටොම් ෆ්ලෙචර් ද(Tom Fletcher, Current UN Humanitarian Chief) එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිල සැසියකදී මෙම යෙදුම භාවිතා කිරීමට ආසන්න අදහසක් ප්‍රකාශ කළේය. ඔහු කෙලින්ම “ජන සංහාරය” යැයි නොකීවත්, ඔහු ඇසුවේ “ඔබට තවත් කුමන සාක්ෂි අවශ්‍යද? ඔබ ජන සංහාරය වැළැක්වීමට සහ ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතියට ගරු කිරීම සහතික කිරීමට තීරණාත්මකව ක්‍රියා කරනවාද? නැතහොත් ඔබ කියන්නේ ‘අපට කළ හැකි සෑම දෙයක්ම අපි කළා’ කියාද?” යනුවෙනි. ඔහුගේ ස්වරය පෙන්නුම් කළේ ප්‍රමුඛ පෙළේ ජාත්‍යන්තර පුද්ගලයන් දැන් ඊශ්‍රායලයේ හමුදා මෙහෙයුම්වල දිශාව, සිවිල් වැසියන්ගේ මරණ සහ ඊශ්‍රායල නිලධාරීන්ගේ ප්‍රකාශ දකින ආකාරයෙහි පැහැදිලි වෙනසක් ඇති වෙමින් බවයි. ග්‍රිෆිත්ස්ගේ අදහස් එයට වඩා එක් පියවරක් ඉදිරියට ගොස් තිබේ.
හිටපු තානාපතිවරයෙකු ලෙස, ග්‍රිෆිත්ස් සිය වචනවල බර දනී. ගාසා තීරයේ මානුෂීය අර්බුදය තීව්‍ර වන විට, ඔහුගේ අනතුරු ඇඟවීම ඊශ්‍රායලයේ මිත්‍ර පාක්ෂිකයන්ට ප්‍රශ්න ඇසීමට අභියෝග කරයි.
මෙම සන්දර්භය තුළ, පසුගිය වසරේ දකුණු අප්‍රිකාව විසින් ජාත්‍යන්තර අධිකරණයේදී(ICJ) ඊශ්‍රායලයේ ක්‍රියාවන් ‘ජන සංහාරයක්’ ලෙස චෝදනා කළ බවත්, ඊශ්‍රායලය නියෝජනය කරන නීතිඥවරු මෙම චෝදනා “පදනම් විරහිත”, “හාස්‍යජනක” සහ “අපහාසයක්” ලෙස හැඳින්වූ අතර, ඊශ්‍රායලය ජාත්‍යන්තර නීතියට ගරු කරන බවත් තමා ආරක්ෂා කර ගැනීමට තමන් ට අයිතියක් ඇති බවත් පැවසූහ.
තවද ග්‍රිෆිත්ස්ගේ(Martin Griffiths) ප්‍රකාශය, සිවිල් ජනතාවට සිදුවන බරපතල හානිය සම්බන්ධයෙන් වර්ධනය වන මහජන කෝපය සහ ඊශ්‍රායලයට ආයුධ ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් වර්ධනය වන අභියෝගාත්මක තත්ත්වයකට මුහුණ දීමට බ්‍රිතාන්‍ය රජය ඇතුලු ඊශ්‍රායල් මිත්‍රපාක්ෂිකයන්ට සිදු වනු ඇත. දකුණු අප්‍රිකාව විසින් ජාත්‍යන්තර අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලද නඩුව, ගාසා හි ඊශ්‍රායල ක්‍රියාකලාපය ‘ජන සංහාරයක්’ බවට පත්වන චෝදනා සම්බන්ධයෙන් නැවත අවධානයට ලක්වෙමින් තිබේ. මෙම පසුබිම මධ්‍යයේ ග්‍රිෆිත්ස්ගේ ප්‍රකාශය එහි වැදගත්කම තවදුරටත් වැඩි කරනු ඇත.
මූලාශ්‍රවලින් උපුටා දැක්වීම්:
“I think now we’ve got to the point this is unequivocal. Of course it is genocide. Just as it is weaponising aid.” – මාර්ටින් ග්‍රිෆිත්ස්
“We only need to look at the statements made. Prime Minister Netanyahuhas the virtue of being very clear about his objectives.” – මාර්ටින් ග්‍රිෆිත්ස්
“What more evidence do you need now? Will you act decisively to prevent genocide and to ensure respect for international humanitarian law? Or will you say instead: ‘we did all we could?'” – ටොම් ෆ්ලෙචර්
ඊශ්‍රායල නීතිඥයන් ජන සංහාර චෝදනා “unfounded”, “absurd” and amounting to “libel” ලෙස හඳුන්වන ලදී.
තවත් සාරාංශගත සළකුණු කිහිපයක්
2024: දකුණු අප්‍රිකාව ජාත්‍යන්තර අධිකරණයට ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව ගාසා තීරයේ සිදු කරන ක්‍රියාකාරකම් ‘ජන සංහාරයක්’ බවට චෝදනා කරමින් නඩුවක් ගොනු කරයි. ඊශ්‍රායලය මෙම චෝදනා “පදනම් විරහිත”, “විහිළු සහගත” සහ “අපහාසාත්මක” ලෙස හඳුන්වමින් ජාත්‍යන්තර නීතියට ගරු කරන බවත් ආරක්ෂා වීමට තමන්ට අයිතියක් ඇති බවත් පවසයි.
2025 මැයි අග: එක්සත් ජාතීන්ගේ මානුෂීය ප්‍රධානී ටොම් ෆ්ලෙචර්, එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩල සැසියකදී “ජන සංහාරය වැළැක්වීමට” ක්‍රියා කරන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින්, ගාසා තීරයේ සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර චරිතවල දෘෂ්ටියේ වෙනසක් පෙන්නුම් කිරීමට සමත්ව සිටියි. ඔහු “ජන සංහාරය” යන වචනය කෙලින්ම භාවිතා නොකළද, ඔහුගේ ස්වරය වෙනසක් පෙන්නුම් කරයි.
2025 මැයි 30: එක්සත් ජාතීන්ගේ හිටපු මානුෂීය ප්‍රධානී මාටින් ග්‍රිෆිත්ස්(Martin Griffiths), SkyNews හි යල්ඩා හකීම් සමඟ කළ සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී, ගාසා තීරයේ තත්ත්වය “ජන සංහාරයක්” ලෙස විස්තර කරයි. ඔහු මෙය “නිසැක” බවත්, ආධාර “අවදානම් ආයුධයක්” බවත්, සාගතය “ඡායා වල සැඟවී” තිබුණ ද, කුසගින්නෙන් මිනිසුන් මිය යමින් සිටින බවත් පවසයි. ඒ සම්බන්ධයෙන්(සංහාරික තත්ත්වයන්) ඊශ්‍රායල අගමැති නෙතන්යාහුගේ “ඉතා පැහැදිලි අරමුණු” ඇති බව ඔහු සඳහන් කරයි.
උපුටා ගැනීම් – Former UN chief’s labelling of Gaza war as ‘genocide’ marks extraordinary shift ලිපිය හා සබැදි සම්මුඛ සාකච්ඡාව සහ ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය වාර්තා
