iMage: Vikalpa file
2018 මහනුවර දිස්ත්රික්කයේ, දිගත ආශ්රිතව ඇතිවූ ප්රචණ්ඩත්වයන් පිළිබද ශ්රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව (HRCSL) , වසර 7කට පසු සිය වාර්තාව ඉදිරිපත් කර ඇත. එම සම්පූර්ණ වාර්තාව NotebookLM මගින් සාරාංශගත කරමින් එහි Video Overview සහ ප්රධාන දත්ත සහ තොරතරු පහතින් ඉදිරිපත් කරයි.
අදාළ වාර්තාව 2018 මාර්තු මාසයේ මහනුවර දිස්ත්රික්කයේ දිගන සහ ඒ අවට සිදු වූ ප්රචණ්ඩ සිදුවීම් පිළිබඳව ශ්රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව (HRCSL) විසින් සිදු කරන ලද විමර්ශනයක ප්රතිඵල ඉදිරිපත් කරයි. මෙමගින් ප්රචණ්ඩත්වයට හේතු වූ කාරණා, සිදුවීම්වල කාලසීමාව සහ විස්තර මෙන්ම සිදු වූ ජීවිත හානි සහ දේපල හානි පිළිබඳවද විමර්ශනය කරයි. එසේම, එම ප්රචණ්ඩ ක්රියා සිදුවීමට පෙර, අතරතුර සහ පසුව සිදු වූ සිදුවීම්වල කාලසටහනක් ඇතුළත් වන අතර, වින්දිතයින්, සාක්ෂිකරුවන්, සැකකරුවන් සහ රාජ්ය නිලධාරීන්ගෙන් ලබාගත් ප්රකාශ සාරාංශගත කරයි. තවද, මෙම වාර්තාව නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේ ආයතනවල, විශේෂයෙන් පොලිසිය සහ විශේෂ කාර්ය බළකායේ (STF) ක්රියාකාරීත්වය පිළිබඳවද තොරතුරු සපයයි. අවසාන වශයෙන්, අනාගතයේදී එවැනි සිදුවීම් වැලැක්වීම සඳහා නිර්දේශ සහ වසර හතකට පසුත් විසඳා නොමැති ප්රධාන ගැටලු පිළිබඳවද සාකච්ඡා කරයි.
මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව විසින් ඉදිරිපත් කර ඇති වාර්තාවේ ප්රධාන නිර්දේශවල සාරාංශයක්
• නීතිය හා සාමය පිළිබඳ අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ප්රචණ්ඩත්වය වැළැක්වීම සඳහා බුද්ධි තොරතුරු රැස්කිරීමේ ධාරිතාව වැඩිදියුණු කිරීම සහ ඉක්මන් ප්රතිචාර දැක්වීමේ ක්රියාමාර්ග ගැනීම.
◦ ප්රචණ්ඩත්වයන්ට ප්රතිචාර දැක්වීම සඳහා ප්රමාණවත් සහ ඵලදායී ක්රියා පටිපාටි ස්ථාපිත කිරීම (බල භාවිතය, විධාන ව්යුහය, පුහුණුව සහ සම්පත් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින්).
◦ පොලිස් නිලධාරීන්ගේ අඩු ආත්ම විශ්වාසය නිරාකරණය කිරීම සහ වෛරී කතා හඳුනා ගැනීම සඳහා බුද්ධි තොරතුරු යාන්ත්රණයක් ස්ථාපිත කිරීම.
◦ සියලු ප්රජාවන් නියෝජනය වන පරිදි සිවිල් කමිටු ස්ථාපිත කිරීම සහ නීතිය ක්රියාත්මක කරන බලධාරීන්ට ඔවුන්ගේ රාජකාරි පිළිබඳව ප්රමාණවත් පුහුණුවක් ලබා දීම.
• සමාජ සේවා හා සුබසාධන අමාත්යාංශය වෙත:
◦ සංවිධාන ලියාපදිංචි කිරීමේදී ඔවුන්ගේ අරමුණු, සමාජ ජාලයන් සහ අරමුදල් මූලාශ්ර දැඩි ලෙස සලකා බැලීම, බෙදුම්වාදී මතවාද ප්රවර්ධනය කරන සංවිධාන ලියාපදිංචි කිරීමෙන් වැළැක්වීම.
• පළාත් සභා හා පළාත් පාලන අමාත්යාංශය වෙත:
◦ හදිසි අවස්ථාවලදී ගිනි නිවන හමුදාව මුහුණ දෙන අභියෝග විසඳීම, ප්රමාණවත් සම්පත් සහ ක්රියාකරුවන් බඳවා ගැනීම.
◦ ජල සැපයුම් මාර්ග භාවිතා කිරීමට පහසුකම් සැලසීම සහ ජාතික සමගිය ප්රවර්ධනය කිරීම සඳහා වැඩසටහන් සංවිධානය කිරීම.
• ජාතික ඒකාබද්ධතාවය, ප්රතිසන්ධානය සහ රාජ්ය භාෂා අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ආගමික ප්රජාවන්ගේ භීතිය, සැකයන් සහ කනස්සල්ල සාකච්ඡා කිරීමට රට පුරා සහභාගීත්ව සාකච්ඡා සංවිධානය කිරීම.
◦ ප්රචණ්ඩත්වයට පෙළඹවූවන්ගේ පොදු සාධක හඳුනාගෙන ඔවුන්ගේ ආගමික හා සමාජ අවබෝධය නොමැතිකම විසඳීමට යාන්ත්රණයක් ස්ථාපිත කිරීම.
◦ සියලු රාජ්ය හා රාජ්ය නොවන ආයතනවල භාෂා ප්රවීණතාවය ප්රවර්ධනය කිරීම සහ ජනවාර්ගික සංයුතිය සැලකිල්ලට ගනිමින් රාජ්ය සේවයට බඳවා ගැනීම.
• අධ්යාපන අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ජාතික සමගිය සහ සහජීවනය ප්රාථමික අධ්යාපනයේ අනිවාර්ය විෂයයක් ලෙස ඇතුළත් කිරීම.
◦ ජනවාර්ගිකත්වය සහ ආගම මත පදනම්ව පාසල් වෙන් කිරීම වැළැක්වීම සහ සියලු ප්රජාවන් සමඟ ඉගෙනීමට හා ඇසුරු කිරීමට සිසුන්ට අවස්ථා ලබා දීම.
◦ ප්රචණ්ඩත්වයෙන් පීඩාවට පත් දරුවන්ට අධ්යාපනය දිගටම කරගෙන යාමේදී මුහුණ දෙන අභියෝග හඳුනාගෙන සුදුසු විකල්ප ලබා දීම.
• තරුණ කටයුතු අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ප්රචණ්ඩත්වය සදහා සහභාගී වූ සැකකරුවන්ගෙන් බහුතරය තරුණ පුද්ගලයන් බවට අවධානය යොමු කිරීම, තරුණ සවිබල ගැන්වීම සහ සංවේදීකරණයෙහි වැදගත්කම හඳුනා ගැනීම.
◦ අත්අඩංගුවට ගත් සැකකරුවන් සඳහා අධ්යාපනික හා පුහුණු වැඩසටහන් පැවැත්වීම සහ තරුණ සංවිධාන සංවර්ධනය කිරීම.
◦ තරුණ තරුණියන් මුහුණ දෙන ගැටළු හඳුනාගෙන ඒවාට විසඳුම් ලබා දීම සහ නොමිලේ භාෂා අධ්යාපන වැඩසටහන් ලබා දීම.
• ක්රීඩා අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ජාතික, පළාත් සහ ප්රාදේශීය මට්ටමින් ක්රීඩා උත්සව සංවිධානය කිරීම සහ සියලු ප්රජාවන්ගේ සහභාගීත්වය සහතික කිරීම.
• රාජ්ය පරිපාලන හා කළමනාකරණ අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ප්රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල මට්ටමින් සමගි වීමේ ජාල ස්ථාපිත කිරීම සහ සමගිය හා වාර්ගික සහජීවනය ප්රවර්ධනය කිරීම සඳහා ව්යාපෘති සංවිධානය කිරීම.
◦ වන්දි ලබා දීමේ ක්රියාවලිය අධීක්ෂණය කිරීම සහ හානියට පත් ව්යාපාර සහ නිවාස යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට යාන්ත්රණයක් ස්ථාපිත කිරීම.
• කාන්තා හා ළමා කටයුතු අමාත්යාංශය වෙත:
◦ ප්රචණ්ඩත්වයෙන් පීඩාවට පත් දරුවන් සහ සැකකරුවන්ගේ දරුවන් ඉලක්ක කරගත් විශේෂ වැඩසටහන් සංවිධානය කිරීම.
◦ වෛද්ය, භෞතික, අධ්යාපනික සහ වෙනත් අවශ්ය ආධාර ලබා දීම සහ සුබසාධන යාන්ත්රණයක් ස්ථාපිත කිරීම.
අතිරේක නිර්දේශ:
• රජය ප්රතිසන්ධාන ක්රියාවලියකට සහාය විය යුතුය, එය සන්නද්ධ ගැටුම් සහ වෛරී කතා, මුස්ලිම් ප්රජාවන්ට එරෙහි ප්රහාර සහ පාස්කු ඉරිදා බෝම්බ ප්රහාර වැනි සිදුවීම්වල දිගුකාලීන ප්රතිවිපාක ආමන්ත්රණය කරයි. වාර්ගික හා ආගමික ප්රචණ්ඩත්වය මත පදනම් වූ තවදුරටත් ප්රචණ්ඩත්වය වැළැක්වීමට සහ තිරසාර සාමය සහ සහජීවනය සහතික කිරීමට රජය සිය කැපවීම් ඉටු කළ යුතුය.
• වෛරී කතා සහ පෙළඹවීම්, විශේෂයෙන්ම මාර්ගගතව, ඵලදායීව නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ ඒවා තවදුරටත් ව්යාප්ත වීම වැළැක්වීමට රජය සහ තාක්ෂණ හා මාධ්ය අමාත්යාංශ යාන්ත්රණ ශක්තිමත් කළ යුතුය. සිවිල් සමාජ සංවිධාන, ආගමික නායකයින්, නීතිය ක්රියාත්මක කරන බලධාරීන්, සමාජ මාධ්ය වේදිකාවල නියෝජිතයන් සහ HRCSL ඇතුළු පාර්ශ්වයන්ගේ සහභාගීත්වයෙන් පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ පද්ධතියක් සංවර්ධනය කිරීමට දායක විය යුතුය.
• ICCPR පනතේ 3 වන වගන්තිය ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය සහ HRCSL විසින් ලබා දී ඇති මගපෙන්වීම් අනුව අවංකව ක්රියාත්මක කළ යුතුය. ප්රචණ්ඩත්වයට පෙළඹවීම් සම්බන්ධ සියලුම නඩු අවසන් කිරීමට අර්ථවත් ප්රගතියක් ලබා ගත යුතුය.
• අධ්යාපන අමාත්යාංශය පළාත් බලධාරීන් සමඟ එක්ව පාසල් ප්රවේශ පද්ධතියට පුළුල් ප්රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දිය යුතුය. එමගින් ජනවාර්ගිකත්වය සහ ආගම මත පදනම්ව දරුවන් වෙන් කිරීම වෙනුවට වඩාත් සමගාමී හා විවිධත්වයෙන් යුත් ප්රවේශයක් ඇති කළ යුතුය. විවිධ භාෂා ප්රජාවන්ගේ දරුවන්ට එකිනෙකාගේ භාෂා ඉගෙන ගැනීමට සහ එකට ක්රියාකාරකම්වල නිරත වීමට යාන්ත්රණ හඳුන්වා දිය යුතුය.
• අධ්යාපන අමාත්යාංශය අදාළ විශේෂිත ආයතන සමඟ එක්ව, සිවිල් වටිනාකම් සහ මානව හිමිකම් පිළිබඳ සාකච්ඡා මෙන්ම සමාන පුරවැසිභාවය ප්රවර්ධනය කරන සමගාමී ඓතිහාසික ආඛ්යාන ඇතුළත් වන පරිදි පාසල් විෂයමාලා ප්රතිසංස්කරණය කළ යුතුය.
• රජය, සහ විශේෂයෙන්ම යුක්තිය සහ නීති ප්රතිසංස්කරණ විෂයයන් භාර අමාත්යාංශ, නව ආයතනයක් ස්ථාපිත කළ යුතුය (උදා: ‘රාජ්ය නිලධාරීන් විසින් සිදුකරන බරපතල අපරාධ විමර්ශනය සහ නඩු පැවරීම සඳහා වූ කාර්යාලය’), මානව හිමිකම් මානයක් සහිත බරපතල අපරාධ සම්බන්ධයෙන් චෝදනා ලැබූ නීතිය ක්රියාත්මක කරන නිලධාරීන් පිළිබඳ ස්වාධීන හා අපක්ෂපාතී පරීක්ෂණ සහ නඩු පැවරීම් සිදුකිරීමට අධිකාරියක් සහිතව මෙය ස්ථාපිත කළ යුතුය.
Facebook ඇතුලු සමාජ මාධ්ය වේදිකාවන් තුළ සිදුවූයේ කුමක්ද? ඒ පිළිබද වාර්තාව සදහන් කරන්නේ කුමක්ද? මේ පිළිබද වාර්තාව විශේෂයෙන් පවසන්නේ කුමක්ද?
Video Overview: Generate by NotebookLM
ශ්රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව (HRCSL) 2017 වසරේ සිට ශ්රී ලංකාවේ සමාජ මාධ්ය ඔස්සේ ප්රචණ්ඩත්වයට පෙළඹවීම් නිරීක්ෂණය කර ඇති අතර, එවැනි පෙළඹවීම් බොහොමයක් මුස්ලිම් ප්රජාව ඉලක්ක කරගත් ඒවා බව නිරීක්ෂණය කර ඇත.
සමාජ මාධ්යවල කාර්යභාරය:
• වැරදි තොරතුරු සහ වෛරී කතා ප්රචාරණය: දිගන සහ ඒ අවට ප්රචණ්ඩකාරී සිදුවීම්, සංවිධායකයින් වැරදි තොරතුරු සහ වෛරී කතා ප්රචාරණය කිරීම සඳහා සමාජ මාධ්ය වේදිකා භාවිතා කර ඇත.
• “මහසොහොන් බළකාය” සහ අමිත් වීරසිංහ: ප්රචණ්ඩත්වය පැතිරවීමට පෙළඹවීම් සම්බන්ධයෙන් අත්අඩංගුවට ගත් අමිත් වීරසිංහ, “මහසොහොන් බළකාය” නමින් ෆේස්බුක් පිටුවක් පවත්වාගෙන ගොස් ඇති අතර, ඊට අනුගාමිකයින් 150,000කට ආසන්න සංඛ්යාවක් සිට ඇත. මෙම කණ්ඩායම දිගන ප්රදේශයේ සිංහල අයිතිය ඇති කඩ සාප්පු ඉතා ස්වල්පයක් ඇති බවට තහවුරු නොකළ ප්රකාශ ෆේස්බුක් හරහා පළ කර ඇත.
• වෛරී කතා සහ ප්රචණ්ඩත්වය අවුලුවාලීම: පොලිස් නිලධාරීන් සහ අනෙකුත් සාක්ෂිකරුවන් සඳහන් කළේ සමාජ මාධ්ය, විශේෂයෙන්ම ෆේස්බුක්, වෛරී කතා සහ වැරදි තොරතුරු වේගයෙන් සංසරණය කිරීමට උපකාරී වූ බවයි.
• විශේෂ සිදුවීම්:
◦ කුමාරසිංහ මහතාට පහර දීම සම්බන්ධ CCTV දර්ශන පොලිසියට ඉදිරිපත් කිරීමට පෙර ‘හිරු’ රූපවාහිනියට ලබා දී ඇති අතර, එය මාර්තු 5 වන දින සවස ප්රවෘත්ති විකාශනයේදී විකාශය කර ඇත.
◦ කුමාරසිංහ මහතාගේ මරණ පරීක්ෂණයේදී ලබාගත් ඡායාරූප ෆේස්බුක් හි සංසරණය කර ඇති අතර, ශල්යකර්ම කැපුම්, මුස්ලිම් ප්රහාරකයන් විසින් සිදුකළ බවට අසත්ය චෝදනා කරමින් මුස්ලිම් විරෝධී හැඟීම් අවුලුවා ඇත.
◦ මුස්ලිම් ආපනශාලාවල ආහාරවලට වඳ පෙති මිශ්ර කරන බවට වූ තහවුරු නොකළ වීඩියෝවක් කඩිනමින් සමාජ මාධ්ය ඔස්සේ පැතිර ගොස් ඇති අතර, එය භීතිය පැතිරවීමට හේතු වී ඇත. මෙම ප්රකාශ වෛද්ය විශේෂඥයින් විසින් ප්රතික්ෂේප කළ ද, එයට මුල් සාවද්ය වීඩියෝවට ලැබුණු හා සමාන ප්රචාරයක් නොලැබුණි.
රජයේ ප්රතිචාරය සහ සීමා කිරීම්:
• සමාජ මාධ්ය අවහිර කිරීම: වෛරී කතා සහ ප්රචණ්ඩත්වය පැතිරවීම පාලනය කිරීම සඳහා රජය ෆේස්බුක් සහ වට්ස්ඇප් (WhatsApp) ඇතුළු සමාජ මාධ්ය වේදිකාවලට සීමා පැනවීය.
• විවේචන සහ සහයෝගය: මෙම සීමා කිරීම් නිසා ‘අදහස් ප්රකාශ කිරීමේ නිදහස’ සීමා වීම සම්බන්ධයෙන් පුළුල් විවේචනයට ලක් වූ නමුත්, ප්රචණ්ඩත්වයෙන් පීඩාවට පත් වූ පුද්ගලයන් විසින් එය පිළිගනු ලැබීය.
• HRCSL නිර්දේශ: HRCSL විසින් ජනාධිපතිවරයාට සහ අගමැතිවරයාට ලිපි මගින් සමාජ මාධ්ය භාවිතය කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ අතර, මූලික අයිතිවාසිකම් සහ මහජන සාමය පවත්වා ගැනීම අතර සමබරතාවයක් තිබිය යුතු බව අවධාරණය කළේය.
සමාජ මාධ්ය වේදිකාවල වගකීම:
• මන්දගාමී ප්රතිචාර: බොහෝ සිවිල් සමාජ නියෝජිතයින් කියා සිටියේ ෆේස්බුක් හී පළ වුනු වෛරී ප්රකාශ අඩංගු සටහන් පිළිබඳ වාර්තාවලට මන්දගාමී ලෙස ප්රතිචාර දැක්වූ බවත්, සමහර අවස්ථාවලදී ඒවා ‘ප්රජා මාර්ගෝපදේශ’ උල්ලංඝනය කිරීමක් ලෙස හඳුනා නොගත් බවත්ය.
• ෆේස්බුක්හි සමාව ගැනීම: දිගන ප්රචණ්ඩත්වය පිළිබද එහි කාර්යභාරය පිළිබඳ ස්වාධීන පරීක්ෂණයකින් පසුව, 2020 දී ෆේස්බුක් සමාගම සමාව අයැද සිටියේය.
• වඩා දැඩි පාලනයන්හි අවශ්යතාවය: වෛරී ප්රකාශ සහ ප්රචණ්ඩත්වය පැතිරවීම වැළැක්වීම සඳහා ෆේස්බුක් වැනි සමාජ මාධ්ය වේදිකා වඩා දැඩි පාලනයන් යෙදිය යුතු බව වාර්තාව සඳහන් කරයි.
පොලිස් අභියෝග සහ නිර්දේශ:
• තාක්ෂණික දැනුමේ ඌනතාවය: පොලිසියට, සමාජ මාධ්ය නිරීක්ෂණය කිරීමට හෝ වෛරී ප්රකාශවල මූලාරම්භකයින් සහ ප්රචාරකයින් හඳුනා ගැනීමට ප්රවීණත්වයක් නොතිබූ අතර, මේ සඳහා විශේෂ ඒකකයක් පිහිටුවීමේ අවශ්යතාවය පෙන්වා දෙන ලදී.
• ICCPR පනතේ 3 වන වගන්තිය ක්රියාත්මක කිරීමේ අසමත් වීම: ජාතික, වාර්ගික හෝ ආගමික වෛරය අවුලුවන ක්රියා සාපරාධී කරන ICCPR පනතේ 3 වන වගන්තිය, ප්රචණ්ඩත්වය අවුලුවන පුද්ගලයන්ට එරෙහිව විශ්වාසවන්තව ක්රියාත්මක කර නොමැති බව HRCSL නිරන්තරයෙන් අවධාරණය කර ඇත.
අතිරේක නිරීක්ෂණ:
• සමාජ මාධ්ය, වෛරී ප්රකාශ සහ වැරදි තොරතුරු සම්ප්රේෂණය කිරීමේ මාධ්යයක් විය හැකි වුවද, එය ප්රචණ්ඩත්වයට මූලික හේතුවක් ලෙස වැරදි ලෙස වටහා නොගත යුතු බව HRCSL නිරීක්ෂණය කරයි. ගැටුම්වලට යටින් පවතින සමාජ, ආර්ථික, සංස්කෘතික හෝ දේශපාලනික හේතු සමඟ කටයුතු කිරීමට අඛණ්ඩව පියවර ගත යුතු බව ද නිර්දේශ කර ඇත.
• වෛරී ප්රකාශ සහ ප්රචණ්ඩත්වයට පෙළඹවීම් ඵලදායී ලෙස නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ ඒවා තවදුරටත් පැතිරීම වැළැක්වීම සඳහා යාන්ත්රණ ශක්තිමත් කළ යුතු බවත්, සිවිල් සමාජ සංවිධාන, ආගමික නායකයින්, නීතිය ක්රියාත්මක කරන බලධාරීන් සහ සමාජ මාධ්ය වේදිකාවල නියෝජිතයින්ගේ සහභාගීත්වයෙන් පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ පද්ධතියක් සංවර්ධනය කළ යුතු බවත් නිර්දේශ කර ඇත.
මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ මෙම වාර්තාවට අනුව මෙම ප්රචණ්ඩත්වයන් අවුලුවාලීමට සෘජුවම සම්බන්ධ පුද්ගලයින්, සංවිධාන(නම් සහිතව) කවුද?
මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ (HRCSL) වාර්තාවට අනුව, දිගන සහ ඒ අවට ප්රචණ්ඩත්වය අවුලුවාලීමට සෘජුවම සම්බන්ධ පුද්ගලයින් සහ සංවිධාන කිහිපයක් හඳුනාගෙන ඇත. මෙම ප්රචණ්ඩත්වය කුමාරසිංහ මහතාගේ මරණයෙන් ඇති වූ ස්වයංසිද්ධ ප්රතිචාරයක් නොව, යම්කිසි කණ්ඩායම් විසින් මුස්ලිම් ප්රජාවට එරෙහිව සැලසුම් සහගතව සිදු කරන ලද ප්රචණ්ඩක්රියා මාලාවක් බව වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
සෘජුවම සම්බන්ධ වූ පුද්ගලයන් සහ සංවිධාන:
• අමිත් වීරසිංහ (Amith Weerasinghe) සහ “මහසොහොන් බළකාය” (Mahason Balakaya):
◦ අමිත් වීරසිංහ යනු දිගන සහ අවට ප්රහාරවලට සම්බන්ධ ප්රධාන සැකකරු වන අතර, “මහසොහොන් බළකාය” නම් සංවිධානයේ නිර්මාතෘවරයාය.
◦ ඔහුට ප්රචණ්ඩත්වය සංවිධානය කිරීමේ චෝදනා එල්ල වී ඇත, නමුත් ඔහු එම චෝදනා ප්රතික්ෂේප කර ඇත්තේ පොලිසිය විසින් තමා හසු කළ බව පවසමිනි.
◦ “මහසොහොන් බළකාය” නමින් ෆේස්බුක් පිටුවක් පවත්වාගෙන ගොස් ඇති අතර, ඊට අනුගාමිකයින් 150,000කට ආසන්න සංඛ්යාවක් සිට ඇත.
◦ දිගන ප්රදේශයේ සිංහල මිනිසුන්ට අයිතිය ඇති කඩ සාප්පු ඉතා ස්වල්පයක් ඇති බවට තහවුරු නොකළ ප්රකාශ ෆේස්බුක් හරහා පළ කරමින්, මුස්ලිම් විරෝධී හැඟීම් පැතිරවීමට සමාජ මාධ්ය භාවිතා කර ඇත.
◦ ප්රචණ්ඩත්වයට පෙර, “මහසොහොන් බළකාය” ඇතුළු බොහෝ “ජාතිකවාදී” කණ්ඩායම් මුස්ලිම් ව්යාපාර වර්ජනය කරන ලෙස ඉල්ලා ඇත.
◦ මහනුවර, කුණ්ඩසාලේ ‘මානව හිමිකම් කාර්යාලයේ’ නියෝජිතයෙකු “මහසොහොන් බළකාය” මෙම ප්රහාර සංවිධානය කිරීමට වගකිව යුතු බවට චෝදනා කර ඇත.
• අම්පිටියේ සුමනරතන හිමි (Ven. Ampitiye Sumanarathana Thero):
◦ 2018 මාර්තු 5 වන දින අත්අඩංගුවට ගත් සැකකරුවන් නිදහස් කරන ලෙස ඉල්ලා, “මහසොහොන් බළකාය” සාමාජිකයින් සමඟ තෙල්දෙණිය පොලිස් ස්ථානයට පැමිණි සුමනරතන හිමි ආක්රමණශීලී ලෙස හැසිරී ඇත.
◦ තෙල්දෙණිය පොලිස් ස්ථානයේදී මහජනයා ඉදිරිපිට DIGට බැණවැදී ඇත.
• “සිංහලේ අපි” (Sinhale Api) සහ “එකතුවෙමු රට හදමු” (Ekathu Wemu Rata Hadamu) සංවිධාන:
◦ ප්රචණ්ඩත්වය අවුලුවාලීම සම්බන්ධයෙන් අත්අඩංගුවට ගත් සමහර සැකකරුවන් මෙම සංවිධානවල සාමාජිකයින් බව ප්රකාශ කර ඇත. ඔවුන් පවසා ඇත්තේ මෙම සංවිධාන සිංහල ජනතාවට උපකාර කිරීම සහ බල ගැන්වීම සඳහා පිහිටුවා ඇති බවයි.
◦ කෙසේ වෙතත්, එක් රැඳවියෙකු ප්රකාශ කර ඇත්තේ සිංහල ජනතාව අනතුරක සිටින බවත්, නගරවල බොහෝ ව්යාපාර මුස්ලිම්වරුන් විසින් අත්පත් කරගෙන ඇති බවට තමා විශ්වාස කරන බවත්ය.
• වෙනත් දේශපාලන සහ ජාතිකවාදී කණ්ඩායම්:
◦ වාර්තාව පෙන්වා දෙන්නේ විවිධ දේශපාලන කණ්ඩායම් කුමාරසිංහ මහතාගේ මරණයෙන් වාසි ලබා ගැනීමට උත්සාහ කළ බවයි.
◦ සැලසුම් සහගත ප්රචණ්ඩ ක්රියාවන් සඳහා “යම් කණ්ඩායම්” මෙන්ම “ආන්තික වාර්ගික-ජාතිකවාදී අදහස් ප්රවර්ධනය කරන විවිධ සංවිධාන සහ දේශපාලන පක්ෂ” වගකිව යුතු බවට වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
◦ සමාජ මාධ්ය, විශේෂයෙන් ෆේස්බුක්, වෛරී ප්රකාශ සහ වැරදි තොරතුරු වේගයෙන් සංසරණය කිරීමට උපකාරී වී ඇත. වෛරී ප්රකාශ පැතිරවීම පාලනය කිරීම සඳහා රජය, ෆේස්බුක් සහ වට්ස්ඇප් ඇතුළු සමාජ මාධ්ය වේදිකාවලට සීමා පැනවීය.
◦ කුමාරසිංහ මහතාගේ මරණ පරීක්ෂණයේ ඡායාරූප ෆේස්බුක් හි සංසරණය කර, ශල්යකර්ම කැපුම් සළකුණු, මුස්ලිම් ප්රහාරකයන් විසින් සිදුකළ බවට අසත්ය චෝදනා නගා මුස්ලිම් විරෝධී හැඟීම් අවුලුවා ඇත.
සමස්තයක් ලෙස, මෙම ප්රචණ්ඩත්වය සිංහල ජාතිකවාදී කණ්ඩායම් අතර ගැඹුරින් මුල් බැසගත් මුස්ලිම් විරෝධී හැඟීම්වල ප්රතිඵලයක් බව HRCSL පරීක්ෂණයෙන් හෙළි විය.
